به‌نظر می‌رسد داستان پرپیچ‌و‌خم ممنوعیت تیک‌تاک در ایالات متحده همچنان ادامه دارد؛ دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای سومین بار تصمیم گرفته اجرای این دستور را به تعویق بیندازد. این تعلیق مکرر در شرایطی صورت می‌گیرد که آینده این اپلیکیشن محبوب میان جوانان هنوز نامعلوم است و سایه تنش‌های اقتصادی میان واشنگتن و پکن پررنگ‌تر از همیشه احساس می‌شود.
بر اساس گزارش منتشرشده از سوی وال‌استریت ژورنال، ترامپ قصد دارد بار دیگر اجرای فرمان ممنوعیت تیک‌تاک را تمدید کند. این تصمیم در حالی گرفته شده که مذاکراتی برای واگذاری تیک‌تاک به شرکت‌های آمریکایی همچنان در جریان است؛ اما تشدید اختلافات تجاری میان دو قدرت بزرگ جهان، که از ماه آوریل دوباره شعله‌ور شده‌اند، مانع پیشرفت این گفتگوها شده است.
تا امروز، این سومین باری است که دستور ممنوعیت به تعویق می‌افتد. نخستین بار در ۲۰ ژانویه و همزمان با شروع دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، اجرای این حکم به تعویق افتاد؛ حکمی که پیش‌تر در ۱۸ ژانویه و در واپسین روزهای دولت بایدن تصویب شده بود. پس از آن نیز تاریخ اجرای دستور به ۱۸ ژوئن موکول شد و حالا همه منتظر تمدید تازه‌ای هستند.
این تعویق‌های پیاپی نه‌تنها نشانه‌ای از ناپایداری تصمیمات سیاسی در حوزه فناوری و فضای مجازی است، بلکه عملاً باعث می‌شود اعتماد کاربران و سرمایه‌گذاران نسبت به سیاست‌گذاری‌های آمریکا کاهش یابد. ترامپ در حالی از تهدید برای ممنوعیت تیک‌تاک به‌عنوان اهرم فشار علیه چین استفاده می‌کند که عملاً هیچ اقدام قطعی انجام نمی‌دهد. این بازی سیاسی شاید در کوتاه‌مدت برای جلب توجه رسانه‌ها مؤثر باشد، اما در بلندمدت می‌تواند به اعتبار سیاست فناوری ایالات متحده لطمه بزند.
تیک‌تاک میان بازی قدرت و سیاست؛ ترامپ از تهدید تا تمجید
در حالی که تعویق ممنوعیت تیک‌تاک بار دیگر تیتر رسانه‌ها شده، شرکت چینی ByteDance – مالک تیک‌تاک – اعلام کرده هنوز با طرف آمریکایی به توافق نهایی نرسیده است. این شرکت همچنین یادآوری کرده که حتی در صورت حصول توافق، تأیید دولت چین برای نهایی شدن معامله ضروری خواهد بود.
تیک‌تاک از سال ۲۰۲۰، در دوران نخستین ریاست‌جمهوری ترامپ، بارها با تهدیدهای جدی برای ممنوعیت مواجه شده است. با روی کار آمدن بایدن، ماجرا برای مدتی به حاشیه رفت، اما در آوریل ۲۰۲۴، بایدن قانونی را به امضا رساند که طبق آن، ByteDance باید ظرف ۹ ماه مالکیت تیک‌تاک را به یک شرکت آمریکایی واگذار می‌کرد. جالب آنجاست که در همان زمان، ترامپ که به‌تازگی به عنوان رئیس‌جمهور منتخب معرفی شده بود، اطمینان داد که تیک‌تاک همچنان در آمریکا فعال خواهد ماند.
نکته قابل‌تأمل این است که ترامپ در دوره نخست خود از سرسخت‌ترین مخالفان تیک‌تاک بود، اما اکنون به نظر می‌رسد نگاهش دگرگون شده است. او این پلتفرم را ابزاری مؤثر برای برقراری ارتباط با نسل جوان می‌داند و حتی اعلام کرده:
«می‌خواهم تیک‌تاک را نجات بدهم؛ این اپلیکیشن برای من خیلی مفید بوده است.»
در حال حاضر مشخص نیست دولت ترامپ قصد دارد این مهلت‌ها را همچنان تمدید کند یا سرانجام تصمیم قطعی بگیرد. از طرف دیگر، هنوز معلوم نیست که تمدید بعدی – اگر رخ دهد – تا چه تاریخی ادامه خواهد داشت.
چرخش آشکار دیدگاه ترامپ نسبت به تیک‌تاک بیش از هر چیز نشان می‌دهد که ابزارهای رسانه‌ای، حتی اگر متعلق به رقبای ژئوپلیتیکی باشند، وقتی پای سیاست داخلی و جلب نظر رأی‌دهندگان به میان بیاید، می‌توانند کارکردی تازه پیدا کنند. از تهدید به ممنوعیت تا تلاش برای «نجات»، این رفتار تناقض‌آمیز بیشتر از یک رویکرد استراتژیک، نشان‌دهنده نگاه فرصت‌طلبانه به پلتفرم‌هایی‌ست که بر افکار عمومی تأثیر می‌گذارند. برای تیک‌تاک، بازی هنوز تمام نشده؛ اما برای سیاستمدارانی مثل ترامپ، ظاهراً این اپلیکیشن حالا چیزی بیشتر از یک «تهدید امنیتی» است.