توسعه هوش مصنوعی فقط به داده‌های کلان و تراشه‌های پیشرفته محدود نمی‌شود؛ بلکه انرژی، قلب تپنده این فناوری است. «اریک اشمیت»، مدیرعامل پیشین گوگل، اخیراً در جلسه‌ای با نمایندگان مجلس آمریکا، زنگ هشدار را به صدا درآورد. او معتقد است برای دستیابی به نوعی از هوش مصنوعی بسیار پیشرفته موسوم به ابرهوش مصنوعی، ایالات متحده ممکن است به چیزی نزدیک به ۹۹ درصد از کل برق تولیدی کشور نیاز پیدا کند.
او با بیان اینکه باید منابع انرژی — از هر نوعی که باشد، چه پاک و چه فسیلی — با سرعت بالا در دسترس قرار گیرند، از قانون‌گذاران خواست تا زیرساخت‌های انرژی را در اولویت قرار دهند. طبق اظهارات اشمیت، تا سال ۲۰۲۷ حدود ۲۹ گیگاوات برق بیشتر و تا سال ۲۰۳۰ حدود ۶۷ گیگاوات دیگر نیاز خواهد بود تا بتوان پاسخگوی عطش انرژی این فناوری بود. او همچنین هشدار داد که اگر کشوری مانند چین زودتر از آمریکا به این سطح از هوش مصنوعی برسد، ممکن است موازنه قدرت جهانی برای همیشه تغییر کند؛ تغییری که درک آن برای ما دشوار خواهد بود.
صحبت‌های اریک اشمیت بیشتر شبیه آژیر خطر برای سیاست‌گذاران و مهندسان زیرساخت است. این ارقام نه‌تنها آینده‌نگرانه بلکه هراس‌انگیز هستند، چرا که به‌وضوح نشان می‌دهند بدون یک بازطراحی اساسی در تولید و توزیع انرژی، مسیر رشد هوش مصنوعی می‌تواند با بحران روبرو شود. از طرفی، رقابت ژئوپلیتیکی بر سر دستیابی به ابرهوش مصنوعی، مثل یک بازی شطرنج بی‌وقفه است؛ و برق، شاه این بازی شده.
بحران انرژی هوش مصنوعی
بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، تا سال 2030، مصرف برق مراکز داده جهانی بیش از دو برابر خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود که مراکز داده مرتبط با هوش مصنوعی به تنهایی مصرف انرژی خود را چهار برابر افزایش دهند. این میزان مصرف برق ممکن است حتی از نیاز انرژی صنایع سنگینی همچون تولید فولاد و سیمان بیشتر شود. معاون سابق وزیر انرژی آمریکا در نشست کمیته انرژی و بازرگانی مجلس نمایندگان نیز به آمارهای آزمایشگاه ملی لارنس برکلی اشاره کرد که نشان می‌دهد تا سال 2028 مراکز داده می‌توانند تا 12 درصد از برق ایالات متحده را مصرف کنند، در حالی که این میزان در سال 2023 تنها 4.4 درصد بوده است.
اریک اشمیت، مدیرعامل پیشین گوگل، در همین جلسه به یکی از راه‌حل‌های تأمین انرژی هوش مصنوعی اشاره کرد: استفاده از رآکتورهای کوچک مدولار (SMR). هرچند او این فناوری را از لحاظ فنی مناسب می‌داند، اما به موانع قانونی و نظارتی که باعث کندی پیشرفت آن در آمریکا شده، اشاره کرد و از کمبود SMRها در این کشور گلایه کرد.
این پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که در آینده‌ای نزدیک، بحران انرژی می‌تواند مانع بزرگی برای توسعه هوش مصنوعی باشد. با افزایش چشمگیر مصرف برق توسط مراکز داده، حتی ممکن است کشورهای پیشرفته برای تأمین انرژی موردنیاز با چالش‌های جدی روبرو شوند. ایده استفاده از رآکتورهای کوچک مدولار می‌تواند راه‌حلی مفید باشد، اما موانع قانونی و نظارتی که به گفته اشمیت در حال حاضر وجود دارند، می‌توانند سرعت این تحولات را کند کنند. به نظر می‌رسد که باید هرچه زودتر برای این بحران انرژی در افق آینده چاره‌اندیشی شود.