بر اساس تازهترین آمار جستجوهای گوگل، تقاضا برای حذف اکانت پلتفرمهای متعلق به متا، از جمله فیسبوک و اینستاگرام، به شکل چشمگیری افزایش یافته است. تحلیلها نشان میدهند این موج خروج کاربران احتمالا به تصمیم اخیر این شرکت برای حذف سیستمهای مستقل راستیآزمایی محتوا مرتبط است.مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، اعلام کرده است که این شرکت دیگر از مراجع شخص ثالث برای بررسی صحت محتوا استفاده نخواهد کرد و سیاستهای نظارت بر محتوا نیز سادهتر از گذشته خواهد شد. این تغییر به معنای کاهش سانسور مطالب کاربران، بهویژه در حوزه سیاست، و بازگشت به رویکردی کمتنشتر است. با این حال، برخی منتقدان معتقدند این اقدام با اهداف سیاسی انجام شده است و میتواند در آستانه دوره جدید ریاستجمهوری دونالد ترامپ، متا را از فشارهای احتمالی محافظت کند.
تصمیم متا برای کاهش نظارت و حذف سیستمهای مستقل راستیآزمایی، از دو منظر قابل بررسی است. از یک سو، این اقدام ممکن است به افزایش آزادی بیان و کاهش اتهامات مربوط به سانسور کمک کند؛ اما از سوی دیگر، حذف راستیآزمایی محتوا خطر افزایش انتشار اخبار جعلی و اطلاعات گمراهکننده را به همراه دارد. اگر این تصمیم جنبهای سیاسی داشته باشد، میتواند اعتماد کاربران را بیش از پیش متزلزل کند. به نظر میرسد متا با انتخاب این مسیر، ریسک بزرگی را پذیرفته است که اثرات آن بر محبوبیت این پلتفرمها در بلندمدت قابل مشاهده خواهد بود.
حذف حسابهای متا؛ واکنشی به تغییرات پرحاشیه یا انتخابی اجتنابناپذیر؟
بر اساس گزارش تککرانچ و دادههای گوگل ترندز، جستجوهای مرتبط با حذف حسابهای کاربری اینستاگرام و فیسبوک از ۷ ژانویه، همزمان با اعلام سیاستهای جدید نظارت بر محتوا، به اوج خود رسیده است. عباراتی نظیر «حذف اینستاگرام» به امتیاز ۱۰۰، حداکثر میزان محبوبیت در گوگل، دست یافتهاند. همچنین جستجوهایی همچون «حذف تمامی عکسهای اینستاگرام» و «حذف حساب کاربری اینستاگرام بدون ورود به اکانت» افزایش شدیدی نشان دادهاند، که بیانگر نگرانی و نارضایتی کاربران از این تغییرات است.
فیسبوک و اینستاگرام بهعنوان پلتفرمهای پرمخاطب متا، سابقهای طولانی در انتشار اطلاعات نادرست و تحریکات خطرناک دارند. یکی از برجستهترین موارد، نقشی است که این پلتفرمها در تشدید خشونت حمله ۶ ژانویه ۲۰۲۱ به کنگره آمریکا ایفا کردند. گزارشهای داخلی متا نیز اذعان کردهاند که این شرکت از ابزارهای شناسایی تئوریهای توطئه و جهتگیریهای خطرناک آگاه بوده، اما در مهار آنها ناکام مانده است. از دیگر موارد جنجالی، میتوان به بحران میانمار و نسلکشی مردم روهینگیا اشاره کرد، جایی که نقش فیسبوک در انتشار محتوای تحریکآمیز مورد انتقاد شدید قرار گرفت. اگرچه مارک زاکربرگ در سال ۲۰۲۱ اعلام کرده بود تمایلی به درگیر شدن در منازعات سیاسی ندارد، اما این پلتفرمها بهطور اجتنابناپذیری وارد چنین چالشهایی شدهاند. تصمیم کاربران برای ترک اینستاگرام و فیسبوک از دو جنبه قابل تحلیل است. نخست، این اقدام بازتابی از کاهش اعتماد عمومی به توانایی متا در مدیریت محتوای خطرناک و اطمینانبخشی به کاربران است. دوم، جستجو برای جایگزینهایی نظیر بلواسکای و ماستودون نشاندهنده تغییراتی در رفتار کاربران و نیاز به فضای امنتر و شفافتر در دنیای مجازی است. بهنظر میرسد متا با سیاستهای جدید خود، در آزمونی دشوار برای حفظ اعتبار و کاربرانش قرار گرفته است.