دادگاهی در شهر برلین، در حکمی کم‌سابقه اعلام کرده است که گوگل طی سال‌های طولانی از موقعیت برتر خود سوءاستفاده کرده و رقابت در بازار پلتفرم‌های مقایسه قیمت را عملاً مختل ساخته است. بر همین اساس، این شرکت موظف شده مجموعاً ۵۷۲ میلیون یورو (معادل ۶۶۴ میلیون دلار) به دو سرویس آلمانی فعال در حوزه مقایسه قیمت پرداخت کند.
طبق گزارش رویترز، این حکم یکی از سنگین‌ترین غرامت‌هایی است که تاکنون در اروپا علیه گوگل و در حوزه قوانین ضدانحصار صادر شده است. این تصمیم قضایی همچنین توجه نهادهای نظارتی را بیش از گذشته به رفتارهای تجاری این شرکت در بخش نتایج خرید معطوف خواهد کرد؛ بخشی که مدت‌هاست شرکت‌های رقیب مدعی‌اند گوگل در آن، پیشنهادها و لینک‌های سرویس Shopping خود را بر سایرین ترجیح می‌دهد.
بر اساس نتیجه‌گیری دادگاه، گوگل از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۳ با هدایت عمدی ترافیک کاربران به سوی سرویس‌های خود، فضای رقابتی سالم را در بازار مقایسه قیمت دچار اختلال کرده است.
جزئیات جریمه‌ها و احکام صادرشده
دو حکم جداگانه علیه گوگل صادر شده است:
- ۴۶۵ میلیون یورو غرامت برای پلتفرم Idealo
- ۱۰۷ میلیون یورو غرامت برای پلتفرم Producto
این ارقام نشان می‌دهد که دادگاه آلمان رفتار گوگل را نه یک خطای تکنیکی، بلکه یک اقدام نظام‌مند برای انحصارگرایی تفسیر کرده است.
صدور چنین حکمی بار دیگر ثابت می‌کند که بحث انحصار در اکوسیستم دیجیتال، مسئله‌ای جدی و فراتر از اختلافات تجاری میان شرکت‌هاست. وقتی یک بازیگر اصلی مثل گوگل کنترل بخش بزرگی از جریان ترافیک و اطلاعات را در اختیار دارد، کوچک‌ترین تغییر در اولویت‌دهی نتایج می‌تواند سرنوشت صدها کسب‌وکار را دگرگون کند. حکم دادگاه برلین علاوه بر اینکه پیام روشنی برای شفافیت و رقابت سالم ارسال می‌کند، شاید نقطه عطفی در سیاست‌گذاری‌های آینده اروپا باشد؛ جایی که قدرت شرکت‌های فناوری بیش از هر زمان دیگری زیر ذره‌بین قرار گرفته است.
نبرد طولانی با گوگل؛ از مطالبه میلیاردی Idealo تا دفاعیه رسمی غول جست‌وجو
پلتفرم Idealo که زیرمجموعه گروه رسانه‌ای مطرح Axel Springer محسوب می‌شود، در ابتدا رقم بسیار بزرگی را به‌عنوان غرامت درخواست کرده بود؛ ۳.۳ میلیارد یورو. استدلال این شرکت این بود که رفتار انحصارگرایانه گوگل طی سال‌ها باعث کاهش قابل‌توجه ترافیک ورودی و در نتیجه، افت شدید درآمدهای تبلیغاتی آن‌ها شده است.
این موج شکایت زمانی آغاز شد که دیوان دادگستری اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۴ رسماً اعلام کرد گوگل در بخش مقایسه خرید، نتایج سرویس Shopping خود را بر رقبا ترجیح داده است—و حتی یک جریمه چند میلیارد یورویی نیز علیه این شرکت تأیید شد. این رأی، چراغ سبزی برای پلتفرم‌های اروپایی بود تا با پشتوانه حقوقی محکم‌تری علیه رفتارهای گوگل اقدام کنند.
در مقابل، گوگل تمامی این اتهامات را رد کرده و قصد دارد به هر دو حکم صادرشده اعتراض کند. این شرکت توضیح داده است که از سال ۲۰۱۷ تغییرات گسترده‌ای در سرویس خرید خود اعمال کرده تا با مقررات سخت‌گیرانه رقابت اتحادیه اروپا سازگار باشد. گوگل مدعی است که نتایج Shopping آن دقیقاً مانند یک کسب‌وکار مستقل عمل می‌کند و تحت همان قوانین مزایده تبلیغات با سایر شرکت‌ها رقابت دارد؛ بنابراین، اولویت‌دهی غیرقانونی در کار نبوده است.
نبرد حقوقی میان گوگل و پلتفرم‌های اروپایی تنها بخشی از یک روند بزرگ‌تر است؛ روندی که در آن شرکت‌های فناوری دیگر نمی‌توانند بدون پاسخ‌گویی، رفتارهای الگوریتمی خود را پنهان کنند. حتی اگر گوگل تغییرات ادعایی را در سال ۲۰۱۷ اعمال کرده باشد، واقعیت این است که مدل کسب‌وکار و قدرت انحصاری چنین غول‌هایی، خودبه‌خود حساسیت‌برانگیز است. این پرونده احتمالاً مسیر جدیدی برای نظارت دقیق‌تر بر الگوریتم‌های پنهان و تصمیمات پشت‌پرده شرکت‌های فناوری باز می‌کند—تصمیماتی که می‌توانند کسب‌وکارهای کوچک‌تر را به راحتی از میدان رقابت خارج کنند.