اسناد تازهای که از دل آمازون بیرون آمده، نشان میدهد این غول بزرگ تجارت الکترونیک تصمیم دارد تا سال ۲۰۳۳ حدود ۶۰۰ هزار کارگر آمریکایی را با رباتهای هوشمند جایگزین کند. بهگزارش نیویورک تایمز، این تصمیم بخشی از برنامهی گستردهی آمازون برای خودکارسازی بخش اعظم عملیات لجستیکی و انبارداریاش است؛ برنامهای که در نهایت، ۷۵ درصد از فعالیتهای شرکت را به دست ماشینها خواهد سپرد. پیشبینیها حاکی از آن است که تا سال ۲۰۲۷ بیش از ۱۶۰ هزار شغل انسانی از میان برداشته میشود و شرکت در هر بستهی ارسالی، حدود ۳۰ سنت صرفهجویی خواهد داشت. آمازون برآورد کرده که این روند اتوماسیون، تنها در فاصلهی سالهای ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۷، بیش از ۱۲.۶ میلیارد دلار سودآوری برایش به همراه خواهد داشت. در همین حال، این شرکت انتظار دارد فروش محصولاتش نیز تا پایان این دوره تقریباً دو برابر شود.
حرکت آمازون بهسمت جایگزینی نیروی انسانی با رباتها، اگرچه از دید اقتصادی و بهرهوری، منطقی و اجتنابناپذیر بهنظر میرسد، اما ابعاد انسانی و اجتماعی نگرانکنندهای دارد. حذف صدها هزار شغل میتواند موج تازهای از بیکاری و نابرابری اقتصادی را بهویژه در میان کارگران کممهارت ایجاد کند. بااینحال، این تحول میتواند فرصتی باشد تا آموزش مهارتهای فناورانه و بازآفرینی نقش انسان در کنار هوش مصنوعی و رباتها جدیتر گرفته شود. آیندهی کار دیگر متعلق به نیروی بازو نیست؛ بلکه به کسانی تعلق دارد که بتوانند با ماشینها همزیستی هوشمندانهای بسازند.
تلاش آمازون برای بزک چهره رباتیک خود؛ از «هوش مصنوعی» تا «فناوری پیشرفته»
در حالی که انتشار اسناد داخلی آمازون از برنامهی این شرکت برای جایگزینی گسترده نیروی انسانی با رباتها جنجالآفرین شده، این غول خردهفروشی در تلاش است تا تصویر اجتماعی خود را بهعنوان یک شرکت «مسئول و آیندهنگر» بازسازی کند. طبق گزارش نیویورک تایمز، آمازون در حال برنامهریزی برای مشارکت در پروژههای اجتماعی و استفاده از زبانی نرمتر در ارتباطات عمومی خود است؛ بهجای واژههایی چون «اتوماسیون» و «هوش مصنوعی»، از اصطلاحات مبهمتری مانند »فناوری پیشرفته« بهره میگیرد و رباتهایی را که در کنار انسانها فعالیت میکنند، » کوبات « (cobot) مینامد تا احساس تهدید در افکار عمومی کاهش یابد.
با این حال، آمازون در بیانیهای رسمی مدعی شده است که اسناد منتشرشده ناقص و نادرست بوده و بازتابدهندهی سیاست واقعی شرکت نیست. به گفتهی نمایندگان آمازون، هیچ دستورالعملی مبنی بر اجتناب از استفادهی واژههایی مرتبط با رباتیک صادر نشده است.
از سوی دیگر، «دارون عجماوغلو»، اقتصاددان برجسته و برندهی نوبل، در واکنش به این تحولات هشدار داده است: «اگر آمازون در مسیر اتوماسیون موفق شود، از یکی از بزرگترین کارفرمایان آمریکا به یکی از بزرگترین نابودکنندگان شغل در تاریخ تبدیل خواهد شد. »
بهنظر میرسد آمازون بیش از آنکه بخواهد نگرانیهای واقعی جامعه را رفع کند، در پی کنترل روایت رسانهای و نرم کردن تصویر عمومی خود است. تغییر واژهها شاید موقتاً از شدت انتقادات بکاهد، اما واقعیت را تغییر نمیدهد: آیندهی کار در حال دگرگونی بنیادین است. اگر شرکتهایی مانند آمازون به جای پنهان شدن پشت اصطلاحات زیبا، به آموزش مجدد نیروی کار و سرمایهگذاری در مهارتهای انسانی بپردازند، میتوانند مسیر گذار به دنیای هوش مصنوعی را انسانیتر و عادلانهتر کنند. در غیر این صورت، عصر «کوباتها» ممکن است آغازگر شکاف تازهای میان انسان و فناوری باشد.
