اتحادیه اروپا اعلام کرده است که مدل «پرداخت یا رضایت» (Pay or Consent) برای سرویس‌های فیسبوک و اینستاگرام ممکن است قوانین حمایت از مصرف‌کنندگان را نقض کند. تعاونی حمایت از مصرف‌کنندگان (CPC) اتحادیه اروپا به متا اطلاع داده است که تا اول سپتامبر 2024 فرصت دارد تغییراتی در مدل «گمراه‌کننده» و «گیج‌کننده» خود پیشنهاد دهد، در غیر این صورت با جریمه‌های مالی مواجه خواهد شد.
به گزارش سایت رسمی «کمیسیون اروپا»، مدل «پرداخت یا رضایت» متا که سال گذشته معرفی شد، به کاربران امکان می‌دهد برای استفاده از فیسبوک و اینستاگرام بدون مشاهده تبلیغات، ماهانه 12.99 یورو بپردازند یا اجازه دهند این شرکت داده‌های شخصی آن‌ها را جمع‌آوری کرده و از آن برای ارائه تبلیغات شخصی‌سازی‌شده استفاده کند. اتحادیه اروپا استفاده از داده‌های شخصی کاربران را نقض حریم خصوصی می‌داند؛ همچنین قبلاً متا را به تخطی از قانون بازارهای دیجیتال و نقض GDPR متهم و بابت این تخلفات جریمه کرده بود.
مدل «پرداخت یا رضایت» متا نمونه‌ای از چالش‌های پیچیده‌ای است که در دنیای دیجیتال و قوانین حفاظت از داده‌ها به وجود می‌آید. از یک سو، کاربران حق دارند انتخاب کنند که آیا مایل به مشاهده تبلیغات هستند یا نه. اما از سوی دیگر، این مدل ممکن است به‌طور ناعادلانه‌ای کاربران را مجبور به پذیرش شرایطی کند که با حریم خصوصی آن‌ها تناقض دارد.
چندی پیش نیز اتحادیه اروپا اپل را به دلیل نقض مقررات در ارائه خدمات پخش آنلاین موسیقی یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون یورو جریمه کرد. واکنش اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که حفظ حقوق مصرف‌کنندگان و حریم خصوصی آن‌ها اهمیت بسیاری دارد و شرکت‌ها باید در ارائه خدمات خود این موازین را رعایت کنند. تصمیم‌گیری نهایی درباره مدل متا و تغییرات احتمالی آن می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر نحوه تعامل کاربران با سرویس‌های دیجیتال در آینده داشته باشد.
دلیل زیر ذره‌بین قرار گرفتن متا در اتحادیه اروپا
رگولاتور CPC، پس از شکایت گروه‌های نظارت بر مصرف‌کنندگان، تحقیقاتی را آغاز کرده و ادعا می‌کند که متا از واژه‌های دوپهلو برای توضیح نحوه عملکرد نسخه‌های پولی و رایگان فیسبوک و اینستاگرام استفاده می‌کند. این نهاد می‌گوید «رایگان» خواندن نسخه‌های بدون آگهی فیسبوک و اینستاگرام گمراه‌کننده است، زیرا همچنان کاربران را ملزم می‌کند که با ارائه داده‌هایشان برای تبلیغات هدفمند موافقت کنند.
“دیدیه ریندرز”، کمیسر عدالت اتحادیه اروپا، اظهار داشت که مشتریان نباید فکر کنند در صورت پرداخت اشتراک، تبلیغاتی مشاهده نخواهند کرد، یا اینکه استفاده از این پلتفرم‌ها باوجود اینکه شرکت از داده‌های شخصی آن‌ها سود می‌برد، رایگان است. او تأکید کرد که شرکت‌ها باید در مورد نحوه استفاده از داده‌های کاربران شفاف باشند.
“مت پولارد”، سخنگوی متا، در دفاع از شرکت خود گفت:
“اشتراک‌ها طبق مقررات اروپا و به‌عنوان جایگزینی برای تبلیغات، مدل تجاری تثبیت‌شده‌ای در بسیاری از صنایع هستند.“
CPC متا را به رفتارهای غیرمنصفانه تجاری متهم می‌کند و جریمه متا می‌تواند تا 4 درصد از درآمد سالانه‌اش در کشورهای اتحادیه اروپا باشد.
مسئله‌ای که اتحادیه اروپا در مورد مدل تجاری متا مطرح کرده، نشان‌دهنده تعهد این نهاد به حفظ حقوق مصرف‌کنندگان و حفاظت از حریم خصوصی آنهاست. استفاده از واژه‌های دوپهلو و مدل‌های تجاری گیج‌کننده می‌تواند باعث سوءتفاهم کاربران شود و احساس کنند که انتخاب‌های محدودی دارند. شفافیت در مورد نحوه استفاده از داده‌های کاربران و مدل‌های تجاری مورد استفاده، امری ضروری است که باید توسط تمامی شرکت‌ها رعایت شود.
اتحادیه اروپا با اعمال جریمه‌های سنگین می‌تواند پیام روشنی به شرکت‌های فناوری بفرستد که رعایت حقوق مصرف‌کنندگان و شفافیت در اولویت قرار دارد. این اقدام‌ها می‌توانند تأثیرات مثبت و بلندمدتی بر نحوه تعامل شرکت‌ها با کاربران داشته باشند و به ایجاد فضای دیجیتال عادلانه‌تری کمک کنند.