ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا، در سخنرانی اخیر خود به آیندهای پرداخته که در آن رباتهای انساننما و هوش مصنوعی پیشرفته نقش کلیدی در اقتصاد ایفا میکنند. او معتقد است که این فناوریها قادرند تولید محصولات و ارائه خدمات را تا حدی گسترش دهند که پول بهتدریج مفهوم خود را از دست بدهد.
ماسک در گفتوگویی با عمر سلطان العلما، وزیر هوش مصنوعی امارات، اظهار داشت که ترکیب هوش عمیق و رباتهای انساننما میتواند باعث ایجاد «منابع بینهایت» شود و مرزهای اقتصادی را از بین ببرد. او بر این باور است که در چنین دنیایی، هر فرد میتواند هر محصولی تولید کند یا هر خدمتی را بدون محدودیت ارائه دهد.
این میلیاردر نوآور تأکید کرد که اگر این روند ادامه پیدا کند، شاید دیگر پول معنای خود را از دست بدهد. او پرسید: «آیا در آینده پول همچنان اهمیت خواهد داشت؟» و خود پاسخ داد: «شاید نه.» ماسک معتقد است که چنین تغییری میتواند منجر به «دورانی با درآمد بالا برای همگان» شود، زیرا هر شخص میتواند هر آنچه نیاز دارد، بدون وابستگی به منابع مالی، به دست آورد.
ایدهای که ماسک مطرح میکند، جسورانه و درعینحال چالشبرانگیز است. در نگاه اول، حذف پول از معادلات اقتصادی میتواند نویدبخش برابری بیشتر و از بین رفتن فقر باشد، اما در واقعیت، مسائلی مانند مالکیت منابع، توزیع عادلانه و حتی تعریف ارزش اقتصادی همچنان مطرح خواهند بود. علاوه بر این، ورود گسترده رباتهای هوشمند به بازار کار، چالشهای اجتماعی و اخلاقی فراوانی را به همراه خواهد داشت که باید از هماکنون برای آنها برنامهریزی شود.
آیندهای پر از رباتها یا وعدههای دور از واقعیت؟
خوشبینی ایلان ماسک نسبت به رباتهای انساننمای آپتیموس چندان جای تعجب ندارد. مدیرعامل تسلا اخیراً در جلسه گزارش مالی این شرکت اعلام کرد که این کمپانی قصد دارد تا پایان سال ۲۰۲۵ تولید «چند هزار» ربات آپتیموس را آغاز کند. او با اعتمادبهنفس میگوید: «در بلندمدت، آپتیموس پتانسیل ایجاد درآمدی معادل ۱۰ تریلیون دلار را دارد. این واقعاً هیجانانگیز است.»
اما آیا این وعده، مانند بسیاری از ادعاهای قبلی ماسک، باز هم به تعویق خواهد افتاد؟ تجربه نشان داده که نباید تمام حرفهای او را قطعی دانست. بهعنوان نمونه، او پیشتر گفته بود تا سال ۲۰۲۰، تسلا یکمیلیون روبوتاکسی (Cybercab) را به جادهها خواهد فرستاد. اما این پروژه ابتدا به سال ۲۰۲۳ موکول شد و طبق جدیدترین گزارشهای تسلا، تولید انبوه آن حداقل تا سال ۲۰۲۶ به تعویق افتاده است.
ایلان ماسک یک نابغه در جلب توجه و ایجاد هیجان پیرامون پروژههایش است. او بهخوبی میداند که آیندهنگریهای جسورانه و وعدههای بزرگ، سهامداران و علاقهمندان فناوری را هیجانزده میکند. اما سابقه او نشان داده که اغلب، این وعدهها به زمان بیشتری از آنچه پیشبینی شده نیاز دارند. بنابراین، هرچند ایدهی تولید انبوه آپتیموس جذاب است، اما تا زمانی که نمونههای واقعی در مقیاس وسیع به بازار عرضه نشوند، نمیتوان به تحقق آن اطمینان داشت.