؛ هشدار مدیر سابق گوگل به جهان غرب!
اریک اشمیت، رهبر اسبق گوگل، در تحلیل اخیر خود در روزنامه (واشنگتن پست)، ظهور DeepSeek به عنوان یک بازیگر کلیدی در حوزه هوش مصنوعی را نشانه‌ای از تحولات ژئوپلیتیک فناوری خواند. وی با اشاره به کاهش فاصله رقابتی میان چین و آمریکا، هشدار داد که این کشور با بهره‌گیری هوشمندانه از منابع محدود، در حال بازنویسی معادلات قدرت در عرصه هوش مصنوعی است. اشمیت که پیش‌تر برتری دو تا سه ساله آمریکا نسبت به چین را مطرح کرده بود، این بار ظهور DeepSeek را عاملی برای بازنگری فوری استراتژی‌های غرب می‌داند.
رقابت در عصر نوین: متن‌باز یا انحصار؟
اشمیت با تأکید بر لزوم توسعه مدل‌های متن‌باز در آمریکا، خواستار سرمایه‌گذاری سنگین در پروژه‌هایی نظیر *استارگیت* و تسهیل اشتراک‌گذاری دانش میان آزمایشگاه‌های پیشرو شد. او معتقد است تنها با تقویت همکاری‌های فرابخشی و ایجاد اکوسیستم‌های رقابتی می‌توان به پیشرفت‌های DeepSeek پاسخ داد. این موضع، پاسخی به الگوی چینی‌هاست که با ترکیب کارایی و نوآوری، محدودیت منابع را به فرصتی برای رشد تبدیل کرده‌اند.
رقابت هوش مصنوعی امروز تنها یک مسابقه فنی نیست، بلکه آزمونی برای مدل‌های حکمرانی و همکاری جهانی است. تأکید اشمیت بر متن‌باز بودن، نشان می‌دهد انحصار دانش دیگر راهبرد پایدار نیست. با این حال، پرسش اینجاست که آیا غرب می‌تواند میان اشتراک دانش و حفظ مزیت رقابتی تعادل برقرار کند؟ از سوی دیگر، موفقیت DeepSeek یادآوری است که نوآوری الزاماً وابسته به منابع کلان نیست، بلکه بهینه‌سازی و جهت‌گیری استراتژیک تعیین‌کننده است. این تحولات، ضرورت بازتعریف همکاری‌های بین‌المللی در حوزه فناوری را پررنگ می‌کند.
اریک اشمیت؛ از سرمایه‌گذاری در جنگ فناوری تا هشدار درباره موج چینیِ هوش مصنوعی
اریک اشمیت، چهره پیشگام سیلیکون ولی، بار دیگر بر ضرورت تسریع سرمایه‌گذاری آمریکا در عرصه هوش مصنوعی تأکید کرد. این مدیر سابق گوگل که پیشینه‌ای مملو از حمایت از پروژه‌های امنیتی-فناورانه دارد، اکنون از طریق استارتاپ White Stork در مسیر تولید پهپادهای مجهز به هوش مصنوعی برای ارتش آمریکا گام برمی‌دارد. او همزمان با سرمایه‌گذاری در Holistic AI (پلتفرم نظارتی هوش مصنوعی) و Augment (رقیبی برای GitHub Copilot با محوریت مدل‌های متن‌باز) ، تلاش می‌کند تا آمریکا را در دو جبهه نوآوری و امنیت فناوری تقویت کند.
زلزله چینی در بازار هوش مصنوعی
در سوی دیگر جهان، شرکت چینی ( DeepSeek ) با معرفی مدل DeepSeek-R1 در ژانویه ۲۰۲۵، معادلات هزینه-کارایی را در صنعت هوش مصنوعی دگرگون ساخته است. این مدل که از نظر توانمندی در استدلال با ChatGPT رقابت می‌کند، با قیمتی به مراتب پایین‌تر، نه تنها توجه کارشناسان، بلکه واکنش بازار را برانگیخته است. انتشار DeepSeek-R1 موجب کاهش قابل توجه ارزش سهام غول‌هایی مانند انویدیا، متا و مایکروسافت شده و زنگ هشدار را برای غرب به صدا درآورده است.
رقابت فناوری یا بازتعریف نظم جهانی؟
حرکت اشمیت و ظهور DeepSeek، دو روی یک سکه هستند: جنگ فناوری حالا فراتر از نرم‌افزار و سخت‌افزار، به عرصه (اقتصاد سیاسی) کشیده شده است. سرمایه‌گذاری اشمیت در پروژه‌های امنیتی و متن‌باز، نشانگر تلاش غرب برای ایجاد توازن میان «اشتراک دانش» و «حفظ برتری استراتژیک» است. اما DeepSeek-R1 ثابت می‌کند که چین با مدل (نوآوری کم‌هزینه )، قادر است بازارهای انحصاری را destabilize کند. این پرسش جدی است: آیا غرب می‌تواند همپای چین، فناوری پیشرفته را با قیمتی رقابتی عرضه کند؟ یا شاید باید پذیرفت که سلطه دیرینه آمریکا بر هوش مصنوعی، در حال تبدیل به افسانه‌ای قدیمی است…