»ایلان ماسک» اعلام کرد که نسخهی بتای اولیه پلتفرم جدیدش با نام گراکیپدیا (Grokipedia) تا دو هفتهی آینده در دسترس کاربران قرار خواهد گرفت. این پروژه توسط شرکت هوش مصنوعی xAI توسعه یافته و هدف آن، ایجاد بزرگترین و دقیقترین پایگاه دانش جهان است؛ پلتفرمی که قرار است بهطور مستقیم با ویکیپدیا رقابت کند.
هرچند هنوز جزئیات فنی دقیق این پروژه منتشر نشده، ماسک با بازنشر پیامی از کاربران شبکهی ایکس (X) به برخی ویژگیها و اهداف گراکیپدیا اشاره کرده است. بر اساس این اطلاعات اولیه، این دانشنامه قرار است از چتبات هوش مصنوعی Grok برای بررسی، تحلیل و بازنویسی مقالات موجود در ویکیپدیا و سایر منابع اطلاعاتی بهره ببرد. هدف اصلی، شناسایی دادههای اشتباه، حذف اطلاعات ناقص و ارائهی محتوایی دقیقتر و منسجمتر است.
ماسک میگوید گراکیپدیا با شعار »حقیقتجویی « ساخته شده و تلاش دارد به منبعی قابلاعتماد و بیطرف برای جستوجوی دانش تبدیل شود؛ پلتفرمی که نهتنها بر پایهی مشارکت کاربران، بلکه بر اساس تحلیل و راستیآزمایی هوش مصنوعی شکل میگیرد.
گراکیپدیا را میتوان جاهطلبانهترین پروژهی اطلاعاتی ایلان ماسک پس از xAI دانست. ایدهی ترکیب پایگاه دانشی آزاد با قدرت هوش مصنوعی، اگر بهدرستی اجرا شود، میتواند مسیر تازهای برای تولید و راستیآزمایی دانش در اینترنت باز کند. با این حال، چالشهای بزرگی مانند مقابله با سوگیری الگوریتمی، حفظ شفافیت و جلوگیری از تحریف اطلاعات پیش روی این پروژه است. اگر ماسک بتواند تعادل میان آزادی محتوا و دقت علمی را حفظ کند، گراکیپدیا ممکن است واقعاً به تهدیدی جدی برای ویکیپدیا تبدیل شود.
گراکیپدیا؛ پاسخ ایلان ماسک به ویکیپدیا و نبردی تازه بر سر حقیقت
پروژهی گراکیپدیا جدیدترین گام ایلان ماسک در تقابل بلندمدت او با منابع اطلاعاتی سنتی، بهویژه ویکیپدیا است. ماسک در سالهای اخیر بارها از ویکیپدیا انتقاد کرده و ساختار مالی و شیوهی مدیریت محتوای آن را زیر سؤال برده است. او این دانشنامهی محبوب را به سوگیری سیاسی به نفع جریانهای چپگرا متهم کرده و آن را نمونهای از «تحریف آگاهانهی اطلاعات» دانسته است.
به باور ماسک، بسیاری از منابع اطلاعاتی فعلی، بهجای آگاهیبخشی، موجب انحراف افکار عمومی و دستکاری ذهن جوانان شدهاند. او در توضیح اهداف پروژهی گراکیپدیا، این پلتفرم را «بهبودی اساسی نسبت به ویکیپدیا» و بخشی از مأموریت بزرگ شرکت xAI برای «درک عمیقتر جهان» توصیف کرده است. بر اساس اعلام رسمی، نسخهی بتای اولیهی این پلتفرم با شمارهی ۰.۱ تا دو هفتهی آینده (اواخر مهرماه) منتشر خواهد شد. حال باید دید که تا چه اندازه از وعدههای مطرحشده در نسخهی اولیه عملی میشوند و آیا گراکیپدیا میتواند آغازگر عصری تازه در تولید و اعتبارسنجی دانش باشد یا خیر.
پروژهی گراکیپدیا نهتنها تلاشی فناورانه، بلکه بیانیهای ایدئولوژیک از سوی ایلان ماسک است؛ تلاشی برای بازتعریف «حقیقت» در عصر اطلاعات. او میخواهد با تکیه بر هوش مصنوعی، جایگزینی برای منابعی بسازد که به زعم خودش دچار سوگیری و فساد ساختاریاند. با این حال، اگر گراکیپدیا نیز تحت کنترل کامل الگوریتمها و دیدگاههای شخصی ماسک قرار گیرد، خطر شکلگیری نوعی انحصار دانشی نوین وجود دارد. موفقیت این پلتفرم، بیش از هر چیز، به میزان شفافیت، استقلال و دقت علمی آن وابسته خواهد بود.